Sıtma hastalığı ile ilgili değerlendirmelerde bulunan Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı Dr. Meltem Öner Karaçay, sıtmanın insandan insana dişi anofel sineklerinin ısırmasıyla bulaşan paraziter bir enfeksiyon olduğunu söyledi.
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) tarafından sıtma hastalığının kontrol altına alınması için oluşturulan küresel bir çerçeve program kapsamında 2007 yılında bu yana her sene 25 Nisan “Dünya Sıtma Günü” olarak kabul edildi.
Konuyla ilgili açıklama yapan Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı Dr. Meltem Öner Karaçay, hayatı tehdit eden sıtmanın, önlenebilir ve tedavi edilebilen bir hastalık olduğunu ifade etti.
“Herkes sıtmaya yakalanabilir”
DSÖ’nün 2019 Dünya Sıtma Raporu’na göre, halen dünya nüfusunun yarısının sıtma riski altında olduğunu, sıtma vakalarının ülkemizin de içinde bulunduğu Doğu Akdeniz’de görüldüğünü belirten Karaçay, “Herkes sıtmaya yakalanabilir ancak bazı gruplar, sıtmaya daha sık yakalanma ve daha ağır hastalık geliştirme riski altındadır. Bunlar arasında bebekler, beş yaşın altındaki çocuklar, hamile kadınlar, AIDS’li hastalar ve turistler sayılabilir. Bulaşma, sivrisineklerin sayısını ve hayatta kalmasını etkileyebilecek iklim koşullarına da bağlıdır.” şeklinde konuştu.
“Semptomlar genellikle enfektif sivrisineğin ısırmasından 10-15 gün sonra ortaya çıkar”
Sıtma hastalığının akut ateşli bir hastalık olduğunu söyleyen Dr. Karaçay, “Semptomlar genellikle enfektif sivrisineğin ısırmasından 10-15 gün sonra ortaya çıkar. İlk belirtiler ateş, baş ağrısı ve titremedir. P. falciparum sıtması 24 saat içinde tedavi edilmezse, ciddi hastalığa ve sıklıkla ölüme yol açabilir. Çocuklarda şiddetli anemi, metabolik asidoz ile ilişkili solunum sıkıntısı veya serebral sıtma bulgularından bir veya daha fazlası görülebilir. Yetişkinlerde, çoklu organ yetmezliği sık görülür. Sıtmanın endemik olduğu bölgelerde ise, insanlarda kısmi bağışıklık gelişebilir ve asemptomatik enfeksiyonlar izlenebilir.” dedi.
“Sıtmanın erken tanı ve tedavisi hastalığı azaltır ve ölümleri önler”
Sıtma hastalığın tanısı, tedavisi ve korunma yöntemleri hakkında da bilgiler veren Dr. Karaçay, “Sıtmanın erken tanı ve tedavisi hastalığı azaltır ve ölümleri önler. DSÖ, tüm sıtma şüpheli vakaların, tedaviyi uygulamadan önce mikroskopi veya hızlı tanı testi kullanılarak doğrulanmasını önermektedir. İlaç tedavisi düzenlenir. Sıtmanın sıklıkla görüldüğü bölgelere seyahat ederken hastalığı kapmamak için kullanmanız gereken ilaç için de en az iki hafta önce doktorunuza danışınız. Hasta bireylerin tedavi edilmesi ve vektör kontrolü sıtma iletimini önlemenin ve azaltmanın ana yoludur. Hasta olan herkes özenle tedavi edildiğinde bulaş zinciri kırılacağı için enfeksiyon sayıları azalacaktır. Vektör kontrolünde ise böcek ilacı uygulanmış cibinliklerin kullanılması ve iç mekanların ilaçlanması etkilidir. Riskli bölgelere yolculuk yapanlarda kemoprofilaksi ile sıtma önlenebilir.” diye konuştu.
